Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy - Wadowice

„(…) tu, w tym mieście, w Wadowicach wszystko się zaczęło. I życie się zaczęło, i szkoła się zaczęła, i studia się zaczęły, i teatr się zaczął. I kapłaństwo się zaczęło”. Te pamiętne słowa św. Jana Pawła II, które wypowiedział podczas ostatniego spotkania z mieszkańcami na wadowickim rynku w dniu 16 czerwca 1999 r. oddają więź, jaką łączyła Papieża Polaka z tym miastem.
Wadowice są od blisko 40 lat znane na całym świecie jako miejsce, w którym 18 maja 1920 r. urodził się Karol Wojtyła – św. Jan Paweł II. Papieskie miasto należy do grupy ośrodków pielgrzymkowych o randze międzynarodowej, które w ostatnich latach odwiedza około ćwierć miliona pielgrzymów i turystów z ponad 120 krajów świata.

 

 

Położenie
Historia Bazyliki
Łaskami słynący obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Św. Jan Paweł II i papież Benedykt XVI w Wadowicach
Adres
Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II

Sanktuaria w Wadowicach
Szlak Karola Wojtyły




Położenie
Wadowice to 19-tysięczne miasto położone na Pogórzu Śląskim, nad Skawą, w woj. małopolskim (w archidiecezji krakowskiej), siedziba władz powiatu wadowickiego i gminy miejsko-wiejskiej Wadowice.


Historia Bazyliki mniejszej pw. Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny – Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Wadowicka bazylika pw. Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny jest najstarszym kościołem w mieście. Pierwsza wzmianka o drewnianej świątyni pochodzi z 1325 r. Po pożarze kościoła w 1440 r., w połowie XV w. rozpoczęto budowę świątyni murowanej, która istniała do kolejnego wielkiego pożaru miasta w 1726 r. Obecny kościół został zbudowany w latach 1792–1798, a konsekrowany w 1808 r. przez biskupa Andrzeja Rawa-Gawrońskiego. W II połowie XIX w. kościół powiększono o dwie kaplice przylegające do prezbiterium – kaplicę św. Anny (obecnie Świętej Rodziny) oraz kaplicę Pana Jezusa Ukrzyżowanego.
W latach 90. XIX w. fasada świątyni została przebudowana według projektu architekta Tomasza Prylińskiego. Fasadę upiększono bogatą ornamentyką i kamiennymi figurami Matki Bożej oraz Patronów Polski: św. Wojciecha i św. Stanisława. W trakcie przebudowy fasady świątyni powstał również portyk z balkonem, we wnęce którego znajduje się obecnie obraz św. Jana Pawła II. Na zewnętrznej (południowej) ścianie świątyni wykonano wówczas zegar słoneczny opisany dewizą „Czas ucieka, wieczność czeka”. Jest on widoczny z okien kamienicy, w której mieszkał Karol Wojtyła (obecnie Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II). Po śmierci Jana Pawła II, na zegarze, na godzinie 21:37 zaznaczona została data: „2 kwietnia 2005”.
W dniu 25 marca 1992 r. Jan Paweł podniósł wadowicką świątynię parafialną do godności Bazyliki Mniejszej.
Miejscem, do którego kierują kroki pielgrzymi i turyści odwiedzający bazylikę jest kaplica Świętej Rodziny, w nawie północnej kościoła. W centralnej części kaplicy znajduje się kamienna chrzcielnica z pozłacaną drewnianą pokrywą, zwieńczoną krzyżem. To przy niej, 20 czerwca 1920 r. mały Karol Wojtyła został ochrzczony przez ks. Franciszka Żaka – kapelana wojskowego 12. Pułku Piechoty stacjonującego w Wadowicach. Po przeciwnej stronie nawy, w kaplicy Świętokrzyskiej znajduje się łaskami słynący obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, który od ponad stu lat otaczany jest w parafii wielkim kultem. Kaplicę oddziela od nawy świątyni czarna krata, na której wykuto herb papieski i napis Totus Tuus.
W ołtarzu głównym wadowickiej bazyliki znajduje się odnowiony ołtarz z wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem, ozdobiony srebrną sukienką. W nawie południowej świątyni znajduje się kaplica Świętego Krzyża, w której umieszczono ołtarz Ukrzyżowanego Chrystusa oraz relikwiami św. Szymona Lipnicy, św. O. Pio i św. o. Maksymiliana Marii Kolbego.
Na początku XXI wieku, staraniem ówczesnego proboszcza parafii ks. Infułata Jakuba Gila w bazylice ułożono nową, marmurową posadzkę i dokonano szeregu prac remontowych. Na szczególną uwagę w kościele zasługuje również unikatowa polichromia nawiązująca do encyklik św. Jana Pawła II. Została ona namalowana w latach 2002–2003 przez krakowskie artystki Aleksandrę Grochal i Katarzynę Dobrzańską i jest wyrazem wdzięczności parafian Wadowic za pontyfikat Jana Pawła II. Polichromie poświęcił w 2003 r. ks. kard. Franciszek Macharski.
W 2006 roku, w związku ze oczekiwaną wówczas beatyfikacją Sługi Bożego Jana Pawła II, w bazylice przygotowano kaplicę poświęconą Janowi Pawłowi II. Została ona pobłogosławiona przez papieża Benedykta XVI podczas wizyty w Wadowicach w dniu 27 maja 2006 r.
Przed bazyliką znajduje się spiżowy pomnik św. Jana Pawła II, odsłonięty i poświęcony przez kardynała Stanisława Dziwisza w dniu 30 czerwca 2006 r.


Łaskami słynący obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy
Obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy w wadowickiej bazylice został namalowany na płótnie przez nieznanego artystę pod koniec XIX wieku. Wizerunek o wymiarach 80 x 190 cm, jest kopią cudownego obrazu Matki Bożej znajdującego się w kościele redemptorystów pw. św. Alfonsa w Rzymie. Wadowicki obraz różni się od rzymskiego oryginału przede wszystkim dziewczęcą urodą twarzy Najświętszej Maryi Panny. Maryja ubrana jest w czerwoną tunikę oraz granatowy płaszcz z zieloną podszewką. Czoło i włosy Matki Bożej okrywa welon, na którym w środkowej części znajduje się złota gwiazda. Maryja na lewej ręce trzyma Dzieciątko Jezus, które obie rączki składa w prawej dłoni Matki. Prawa dłoń Matki Bożej wskazuje na Zbawiciela – dlatego ikonę tą zalicza się do typu Hodigitria (Hodegetria), czyli „Wskazująca Drogę” – a tą Drogą jest Jezus. Mały Jezus tuli się do Maryi, ale główkę odwraca na zewnątrz – ku ludziom. Maryja natomiast lekko przechyla głowę w stronę Dzieciątka Jezus. Z prawej nóżki Jezusa opada sandał, odkrywając bosą stopę Dzieciątka. Na wysokości głowy Maryi, po obu stronach ukazani są święci archaniołowie – Archanioł Gabriel (z prawej strony) niosący krzyż i cztery gwoździe oraz Archanioł Michał (z lewej strony) trzymający włócznię, trzcinę z gąbka i naczynie z octem. U dołu obrazu znajduje się łaciński napis „S. Maria de Perpetuo Succursu” – czyli Matka Boża Nieustającej Pomocy.
Kult Matki Bożej Nieustającej Pomocy w parafii wadowickiej rozwija się od 1897 r.. Nabożeństwo to wprowadzili w parafii redemptoryści, którzy w dniach 16-27 października tegoż roku głosili misje parafialne. W 1929 r., z inicjatywy ks. proboszcza Leonarda Prochownika zbudowany nowy ołtarz dla już wówczas słynącego łaskami wizerunku. W 1955 r. rozpoczęto w kościele odprawianie tzw. nieustającej nowenny, która do dzisiaj jest odmawiana w każdą środę.
Obraz został koronowany przez Jana Pawła II podczas jego wizyty w Wadowicach 16 czerwca 1999 r. Karol Wojtyła otaczał wizerunek wielką czcią – modlił się przed nim codziennie, kiedy szedł do szkoły. Obok obrazu znajduje się złoty, papieski różaniec ofiarowany przez Jana Pawła II. Przy ołtarzu natomiast wmurowano marmurową tablicę z słowami – prośbą papieża, skierowaną do pielgrzymów podczas pierwszej papieskiej wizyty w czerwcu 1979 r.: „Was wszystkich proszę, abyście przed wizerunkiem tej Matki otaczali mnie nieustanną modlitwą”.


Św. Jan Paweł II i papież Benedykt XVI w Wadowicach
Kościół parafialny pw. Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach zajmował szczególne miejsce w życiu papieża Jana Pawła II, co potwierdził słowami wypowiedziane podczas pamiętnej pielgrzymki w 1999 r. w rodzinnym mieście: „Z czcią całuję też próg domu Bożego – wadowickiej fary, a w niej chrzcielnicę, przy której zostałem wszczepiony w Chrystusa i przyjęty do wspólnoty Kościoła. W tej świątyni przystąpiłem do pierwszej spowiedzi i komunii św. Tu byłem ministrantem. Tu dziękowałem Bogu za dar kapłaństwa i już jako arcybiskup krakowski tu przeżywałem swój srebrny jubileusz kapłański. Ile dobra, ile łask wyniosłem z tej świątyni i z tej parafialnej wspólnoty, wie jedynie Ten, który jest Dawcą wszelkich łask. Jemu, też, Bogu w Trójcy Jedynemu, oddaję dziś chwałę na progu tego kościoła”.
Św. Jan Paweł II trzykrotnie odwiedził rodzinne miasto podczas podróży apostolskich do Polski. W trakcie pierwszej wizyty w Wadowicach, w dniu 7 czerwca 1979 r., spotkał się z mieszkańcami na rynku, a następnie modlił przy chrzcielnicy w kościele parafialnym pw. Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny. Zatrzymał się również na dziedzińcu rodzinnego domu przy ul. Kościelnej. W przemówieniu do mieszkańców Wadowic powiedział wówczas: „Z wielkim wzruszeniem przybywam ja sam do tego miasta, w którym się urodziłem – do parafii, w której zostałem ochrzczony i przyjęty do wspólnoty Kościoła Chrystusowego – do środowiska, z którym związałem się przez osiemnaście lat mojego życia, od urodzenia do matury. Kiedy patrzę na ten rynek, to prawie każdy szczegół łączy się tu dla mnie ze wspomnieniem najwcześniejszego okresu życia”.
Podczas drugiej pielgrzymki do Wadowic, w dniu 14 sierpnia 1991 r., Jan Paweł II dokonał konsekracji kościoła pw. św. Piotra i Pawła. Niezapomnianą i najbardziej wzruszającą wizytą papieża Jana Pawła II w rodzinnym mieście, pozostanie jednak Jego ostatnie spotkanie z mieszkańcami na wadowickim rynku w dniu 16 czerwca 1999 r. Podczas Liturgii Słowa papież ukoronował łaskami słynący obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy, a w przemówieniu wspomniał swe młodzieńcze lata – dom rodzinny, modlitwę w kościele parafialnym, naukę w gimnazjum, przyjaciół, zainteresowania teatralne i wadowickie kremówki. Szczególnie pamiętne pozostaną jego słowa: „Po synowsku całuję próg domu rodzinnego, wyrażając wdzięczność Opatrzności Bożej za dar życia przekazany mi przez moich Rodziców, za ciepło rodzinnego gniazda, za miłość moich najbliższych, która dawała poczucie bezpieczeństwa i mocy, nawet wtedy, gdy przychodziło zetknąć się z doświadczeniem śmierci i trudami codziennego życia w niespokojnych czasach. (…)”.
Przed rozpoczęciem modlitwy „Sub tuum praesidium” Jan Paweł II powiedział pamiętne słowa: (…) Wiele wspo­mnień. W każdym razie tu, w tym mieście, w Wadowicach wszystko się zaczęło. I życie się zaczęło, i szkoła się zaczęła, i studia się zaczęły, i teatr się zaczął. I kapłaństwo się zaczęło”. Wspominał lata dzieciństwa, młodzieńcze, przyjaciół, nazwy okolicznych szczytów górskich i wadowicką cukiernię, gdzie po maturze chodził z kolegami na kremówki.
Warto zaznaczyć, że podczas ostatniej pielgrzymki do Polski w sierpniu 2002 r., w drodze powrotnej z Kalwarii Zebrzydowskiej do Krakowa, Jana Paweł II pozdrowił i pobłogosławił mieszkańców i pielgrzymów zgromadzonych na wadowickim rynku z okna helikoptera
Historycznym wydarzeniem w historii Wadowic była również wizyta papieża Benedykta XVI w dniu 27 maja 2006 r. Następca Papieża Polaka na Stolicy Piotrowej, modlił się najpierw w bazylice Ofiarowania NMP przy słynnej chrzcielnicy, a następnie zwiedził Dom Rodzinny Jana Pawła II i spotkał się z mieszkańcami miasta na rynku wadowickim.


Adres i kontakt
Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Ofiarowania Najświętszej Maryi Panny w Wadowicach
Pl. Jana Pawła II 1
34-100 Wadowice
tel. +48 33 873 20 96
www.wadowicejp2.pl


Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II
Dom Rodzinny Jana Pawła II przy ul. Kościelnej 7 (dawniej Rynek 2) w Wadowicach jest obok bazyliki pw. Ofiarowania NMP najczęściej odwiedzanym przez pielgrzymów i turystów miejscem związanym z św. Janem Pawłem II. W 1919 r., rodzice Karola Wojtyły, Emilia z Kaczorowskich i jego ojciec Karol Wojtyła wraz z trzynastoletnim synem Edmundem zamieszkali w tej kamienicy na I piętrze, zajmując dwa pokoje z kuchnią. W tym mieszkaniu, 18 maja 1920 roku urodził się ich drugi syn – Karol Józef Wojtyła. Tu mieszkał, aż do 1938 r. kiedy wraz z ojcem opuścił Wadowice i przeprowadził się do Krakowa, aby tam rozpocząć studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po wyprowadzce Wojtyłów, do mieszkania wprowadziła się rodzina Putyrów, która mieszkała tam aż do początku lat 80. XX w.
Na początku lat 80. XX w dawnym mieszkaniu Wojtyłów przeprowadzono gruntowny remont. Dnia 18 maja 1984 roku, w 64 rocznicę urodzin Ojca Świętego dzięki staraniom Kurii Metropolitalnej w Krakowie oraz parafii pw. Ofiarowania NMP w Wadowicach, w dawnym mieszkaniu rodziny Wojtyłów (dwa pokoje w amfiladzie i kuchni) oraz sąsiednich pomieszczeniach otwarto muzeum – „Dom Rodzinny Jana Pawła II”. Ówczesny metropolita krakowski, kard. Franciszek Macharski opiekę nad rodzinnym domem Papieża powierzył siostrom nazaretankom.
Zwiększający się z każdym rokiem ruch pielgrzymkowy i turystyczny do Wadowic był jednym z czynników, które miały wpływ na rozbudowę muzeum. W marcu 2006 r. kamienica, w której znajdowało się muzeum została zakupiona przez Fundację Ryszarda Krauze od spadkobierców przedwojennych właścicieli obiektu, a następnie przekazana przez tą fundację w darze Archidiecezji Krakowskiej. W dniu 16 października 2009 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Województwo Małopolskie, Archidiecezja Krakowska i Gmina Wadowice podpisały list intencyjny w którym wyraziły aprobatę utworzenia nowej placówki muzealnej – Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach. W latach 2010–2013 w kamienicy, w której urodził się Karol Wojtyła przeprowadzono gruntowne prace remontowe – właściwie powstało nowe muzeum, które zaprojektowali Barbara i Jarosław Kłaputowie (m.in. twórcy koncepcji Muzeum Powstania Warszawskiego). Dzięki m.in. zaadaptowaniu piwnic i poddasza powierzchnia ekspozycji zwiększyła się z 200 m2 do ponad 1 200 m2. Uroczyste otwarcie nowej ekspozycji odbyło się 9 kwietnia 2014 r. Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II z multimedialną wystawą stałą jest obecnie jednym z najnowocześniejszych placówek muzealnych w kraju, które odwiedza w ostatnich latach 250 tys. osób rocznie.


Sanktuaria w Wadowicach
Sanktuarium św. Józefa i klasztor karmelitów bosych na „Górce”
Kościół pw. św. Józefa i klasztor karmelitów bosych na tzw. Górce został zbudowany w latach 1897–1899. Budowniczym klasztoru i przeorem wspólnoty był o. Rafał Kalinowski, kanonizowany przez Jana Pawła II w dniu 22 czerwca 1983 r. W tym kościele Karol Wojtyła, po I Komunii św. przyjął szkaplerz, który nosił aż do ostatnich chwil życia. Wspominając wadowicką świątynię na „Górce” w książce Dar i tajemnica, Jan Paweł II napisał: „Do karmelitów chodziło się również do spowiedzi. Tak więc kościół parafialny, jak i klasztor na Górce kształtował moją pobożność maryjną jako chłopca, a później młodzieńca i gimnazjalisty, aż do egzaminu dojrzałości”. Również słowa, które wypowiedział Jan Paweł II podczas pielgrzymki do Wadowic w 1999 r. świadczą, jak istotne znaczenie odegrał klasztor i kościół na „Górce” w jego rozwoju duchowym: „Jak za lat młodzieńczych, chłopięcych wędruję w duchu do tego miejsca szczególnego kultu Matki Bożej Szkaplerznej, które wywierało tak wielki wpływ na duchowość Ziemi Wadowickiej. Sam wyniosłem z tego miejsca wiele łask, za które dziś Bogu dziękuję. A szkaplerz do dzisiaj noszę, tak jak go przyjąłem u Karmelitów na Górce, mając kilkanaście lat”.
Sanktuarium św. Józefa na „Górce” szczyci się posiadaniem dwóch bezcennych relikwii św. Jana Pawła II. W ołtarzu głównym świątyni znajduje się łaskami słynący obraz św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus na rękach. Na wizerunku, na palcu prawej dłoni św. Józefa, znajduje się pierścień papieski, ofiarowany przez Jana Pawła karmelitom bosym w Wadowicach w dniu 16 października 2003 r. Ten wyjątkowy dar – dziś już relikwia – został uroczyście nałożony na obraz św. Józefa 13 marca 2004 r. Drugą, bezcenną relikwią św. Jana Pawła II w wadowickim sanktuarium św. Józefa, jest papieski szkaplerz. Jan Paweł II podarował go o. Szczepanowi T. Praśkiewiczowi OCD, konsultorowi Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych i prowincjałowi karmelitów bosych prowincji krakowskiej. Podczas uroczystej Mszy św. w dniu 23 listopada 2005 r. szkaplerz noszony przez Jana Pawła II został umieszczony w specjalnym relikwiarzu przy ołtarzu Matki Bożej Szkaplerznej.

Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej
Kościół pw. św. Piotra Apostoła (Al. Matki Bożej Fatimskiej 90) został zbudowany w latach 1986–1991 jako wotum wdzięczności za wybór Jana Pawła II i jego ocalenie po zamachu w 1981 r. Uroczystej konsekracji świątyni dokonał Jan Paweł II podczas drugich, papieskich odwiedzin rodzinnego miasta w 1991 r. Papież ukoronował również wówczas figurę Matki Bożej Fatimskiej, którą ofiarował Wadowicom biskup Leirii i kardynał Andrzej Maria Deskur w dziesiątą rocznicę ocalenia Papieża-Polaka od śmierci po zamachu na Placu św. Piotra.


Szlak Karola Wojtyły
W 2006 r. w Wadowicach wytyczono „Szlak Karola Wojtyły”, który prowadzi do najważniejszych obiektów związanych z dzieciństwem i młodością Jana Pawła II. Wśród wielu wadowickich obiektów związanych z św. Janem Pawłem II, przybywający do papieskiego miasta pielgrzymi i turyści, najczęściej odwiedzają Muzeum Dom Rodzinny Jana Pawła II, bazylikę Ofiarowania NMP, kościół karmelitów bosych „Na Górce” i sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej. Przy szlaku znajdują się również inne obiekty:
– Klasztor Zgromadzenia Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu (ul. Lwowska 31) – do prowadzonej przez nazaretanki ochronki uczęszczał mały Karol Wojtyła. Uczestniczył tam w zajęciach i zabawach dla dzieci.
– Muzeum Miejskie (ul. Kościelna 4) – w okresie międzywojennym w budynku tym mieściła się popularna w mieście „Mleczarnia” Marii i Alojzego Banasiów oraz sklep nabiałowy wraz z jadłodajnią, w której po śmierci Emilii Wojtyłowej stołował się Karol Wojtyła wraz z ojcem.
– Urząd Miejski (Plac Jana Pawła II) – w okresie międzywojennym mieściła się w nim siedziba władz miejskich oraz Szkoła Powszechna Męska, do której w latach 1926-1930 uczęszczał Karol Wojtyła.
– Gimnazjum im. Marcina Wadowity – obecnie Liceum Ogólnokształcące (ul. Mickiewicza 16) – Karol Wojtyła był uczniem tego gimnazjum w latach 1930-1938.
– Budynek nr 15 przy Placu Jana Pawła II – w latach 1936–1945 mieściła się w nim cukiernia Karola Hagenhubera.
– Kamienica rodziny Homme (Pl. Jana Pawła II) – Karol Wojtyła wielokrotnie odwiedzał w niej jednego z najbliższych przyjaciół z gimnazjum – Zbigniewa Siłkowskiego. Tutaj, po święceniach kapłańskich miał uroczystości prymicyjne, urządzone przez Siłkowskiego. Tu również ks. Wojtyła miał prymicje, po święceniach biskupich i kardynalskich.
– Dom Kultury – dawny budynek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (ul. Teatralna 1) – Karol Wojtyła uczęszczał tu na zajęcia sportowe i teatralne.

Spis treści

Script logo