Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia - Nowy Sącz

Cudowny obraz Matki Bożej Pocieszenia w kościele pw. Ducha Świętego w Nowym Sączu jest zaliczany do najpiękniejszych wizerunków maryjnych w Polsce. Szczególną uwagę na obrazie skupia twarz Matki Bożej – jej wyraziste, pełne miłości oczy, a także odsłonięte prawe ucho. Od XVI wieku do sanktuarium pielgrzymują mieszkańcy Sądecczyzny, aby tu dziękować za otrzymane łaski i prosić Maryję o wstawiennictwo u swego Syna. Jezuicki kościół pw. Ducha Świętego w Nowym Sączu nazywany jest także „konfesjonałem Sądecczyzny”. Przybywają tu bowiem mieszkańcy miasta oraz regionu, aby „wyspowiadać się u Matki Pocieszenia”. Każdego dnia rano i wieczorem w konfesjonałach dyżurują księża jezuici – służą wiernym jako szafarze sakramentu pokuty i pojednania, ale także radą w sprawach duchowych.

Położenie
Nowy Sącz – miasto na prawach powiatu, położone w Kotlinie Sądeckiej, w widłach rzek Dunajca i Kamienicy, w woj. małopolskim (w diecezji tarnowskiej), około 75 km na południowy-wschód od Krakowa.

Historia sanktuarium
Historia sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Nowym Sączu sięga czasów Władysława Jagiełły, który w 1400 r. ufundował klasztor norbertanów i gotycki kościół pw. Ducha Świętego. Zakonnicy objęli również opieką istniejący w mieście szpital. W drugiej połowie XVII i na początku XVIII wieku opatem klasztoru był Jan z Zakliczyna Jordan. I to zapewne jego rodzinne związki z Zofią Jordanówną – fundatorką obrazu Matki Bożej Pocieszenia, zadecydowały, że wizerunek znalazł się w opactwie nowosądeckim. W 1611 r. podczas pożaru kościół częściowo spłonął. Świątynię odbudowano w stylu renesansowym. W 1784 r., w ramach tzw. reform józefińskich cesarza austriackiego Józefa II klasztor norbertanów został skasowany. Zaborca skonfiskował wota, cudowny obraz zabito deskami, a kościół zamieniono na magazyn wojskowy. Stuletni kult obrazu Matki Bożej Pocieszenia został na kilkadziesiąt lat zahamowany.
Ponowny renesans kultu nastąpił za sprawą księży jezuitów, którzy przejęli klasztor ponorbertański w 1832 r. Zakonnicy odnowili kościół i zbudowali nowy ołtarz dla cudownego obrazu Pani Sądeckiej. Jezuici rozbudowali także klasztor o kolegium, w którym mieściło się studium teologii (od 1832 r.), a od 1848 r. także studium filozofii dla kleryków jezuickich.
Ogromne zasługi w rozwoju kultu Najświętszej Maryi Panny w jej cudownym wizerunku Matki Bożej Pocieszenia w Nowym Sączu należy przypisać jezuicie, ks. Karolowi Antoniewiczowi (1807–1852) – wybitemu kaznodziei, misjonarzowi oraz poecie. Ks. Antoniewicz pracował w parafii pw. Ducha Świętego w Nowym Sączu w latach 1842–1846, co upamiętnia pamiątkowa tablica na murze kościelnym. Niewykluczone, że w murach jezuickiego kolegium w Nowym Sączu ks. Karol napisał jedną z najbardziej znanych pieśni maryjnych „Chwalcie łąki umajone”. Ks. Antoniewicz jest autorem także innych znanych na ziemiach polskich pieśni – m.in. „Nie opuszczaj nas”, „O Maryjo przyjm w ofierze”, „Panie, w ofierze Tobie dzisiaj składam”.
W dniu 7 maja 1848 r. cesarz Ferdynand I podpisał dekret banicyjny zmuszający jezuitów do opuszczenia granic Cesarstwa Austriackiego. Zakonnicy opuścili Nowy Sącz na kilka lat. W 1853 r. reskryptem namiestnika austriackiego Agenora Romualda Gołuchowskiego przywrócono jezuitom zarząd nad kościołem. W 1895 r. zakonnicy ponownie otwarli w kolegium studia filozoficzne dla kleryków jezuickich, a w 1922 r. Małe Seminarium dla kandydatów do zakonu. W trakcie II wojny światowej przy klasztorze funkcjonowało kolegium, w którym potajemnie prowadzono studia filozoficzno-teologiczne. Po zakończeniu okupacji hitlerowskiej, w 1946 r. studia filozoficzne przeniesiono do Krakowa, a dom zakonny w Nowym Sącz został rezydencją z Małym Seminarium.
Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczęto także starania o koronację cudownego obrazu Matki Bożej Pocieszenia. Aktu koronacji obrazu Sądeckiej Matki Pocieszenia, dokonał za zgodą papieża Jana XXIII w dniu 11 sierpnia 1963 r. ks. kardynał Stefan Wyszyński – Prymas Polski. W uroczystościach koronacyjnych, które odbyły się w Zawadzie (ze względu na brak zgody władz miasta Nowy Sącz) uczestniczyło około 300 tys. wiernych, w tym także ks. biskup Karol Wojtyła.
W sanktuarium znajduje się wiele bardzo cennych obiektów, m.in. ołtarz główny z cudownym obrazem Matki Bożej Pocieszenia, barokowa ambona, kaplica św. Anny, kaplica św. Stanisława Kostki w której przechowuje się relikwie patrona młodzieży oraz trzy boczne ołtarze: Świętego Krzyża z rzeźbą Ukrzyżowanego Chrystusa, Najświętszego Serca Pana Jezusa, oraz św. Andrzeja Boboli. Na uwagę w świątyni zasługują również dwa obrazy „Chrystus Oświęcimski” (mal. Władysław Florek) oraz „św. Maksymiliana”, zaś na dziedzińcu przed kościołem statua Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus, krużganek z płaskorzeźbami tajemnic różańcowych i ołtarz polowy z kopią cudownego obrazu Sądeckiej Pani.

Cudowny obraz Matki Bożej Pocieszenia
Obraz Matki Bożej Pocieszenia – Pani Ziemi Sądeckiej został namalowany przez nieznanego artystę, na desce lipowej, temperą na podkładzie kredowym. Wizerunek powstał w II połowie XVI wieku, najprawdopodobniej w jednej z pracowni krakowskiej lub nowosądeckiej. Obraz o wymiarach 129 cm x 200 cm przedstawia siedzącą Najświętszą Maryję Pannę trzymającą na lewym ramieniu Dzieciątko Jezus. Matka Boża trzyma w prawej ręce berło królewskie. Szczególną uwagę przyciąga twarz Maryi, a zwłaszcza jej duże, wyraziste oczy oraz odsłonięte prawe ucho. Najświętsza Panna ubrana jest w długą, czerwoną suknię z wąskimi rękawami, przepasaną złotym sznurem poniżej piersi oraz w szafirowy płaszcz z zieloną podszewką. Głowę Maryi zdobi złota korona, która podtrzymują dwaj aniołowie. Dzieciątko Jezus patrzy z miłości w kierunku Matki. Prawą rękę wyciąga w geście błogosławieństwa, zaś w lewej trzyma na kolonach dużą kulę zwieńczoną krzyżykiem. Jezus ubrany jest w długą, białą sukienkę ozdobioną stylizowanymi kwiatami goździków. Artysta namalował postać Jezusa w zaskakujący sposób – Chrystus wygląda bowiem jak dorosły człowiek w miniaturze, a nie jak kilkuletnie dziecko. W prawym dolnym rogu obrazu, w tarczy na polu czerwonym, znajduje się herb rodu szlacheckiego Jordanów – trzy myśliwskie trąby oraz litery »ZJDZ« – inicjały Zofii Jordanówny z Zakliczyna. Na tej podstawie można wysunąć wniosek, że fundatorką obrazu była Zofia Jordanówna, która ofiarowała obraz do nowosądeckiego opactwa norbertanów w którym opatem był wówczas jej krewny – Jan z Zakliczyna Jordan.

Adres i kontakt:
Parafia Ducha Świętego
Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia
ul. Ks. Piotra Skargi 10
33–300 Nowy Sącz
tel. +48 18 443 71 98
E-mail: nowysacz@jezuici.pl
www.nowysacz.jezuici.pl

Sanktuaria w okolicy:
Sanktuarium Przemienienia Pańskiego w Nowym Sączu (Bazylika św. Małgorzaty),
Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Czarnym Potoku,
Sanktuarium Matki Bożej Przydonickiej w Przydonicy,
Sanktuarium Pana Jezusa Frasobliwego na Strzygańcu (parafia Brzezna),
Sanktuarium św. Kingi w Starym Sączu.